Christel Lohuis: “Geen rapportages zonder het verhaal erachter”

Christel Lohuis heeft iets sereens over zich, het soort rust dat je alleen krijgt als je veel stormen hebt gezien en je kompas nog steeds op het noorden staat. Ze woont in het zuiden van het land, werkt inmiddels tien jaar als PMO en nam daarvoor bijna twintig jaar lang plaats aan de bestuurstafel als directiesecretaresse en personal assistant. Van daaruit rolde ze projectteams binnen, eerst als stille kracht, daarna als degene die de lijnen trok. Een assessment gaf het zetje: projectmatig werken bovenaan, management support en finance ernaast, maar altijd in combinatie. “Alleen één ding doen? Dat is niks voor mij,” zegt ze met een glimlach.

Haar vuurdoop kwam bij DSM. Meteen het diepe in: PMO binnen een programma met meerdere projecten rond service integration, centralisatie, outsourcing, automatisering en ITIL-processen. “Ga er maar aan staan,” zegt ze, half lachend, half serieus. Het was vooral het inzicht dat bleef hangen: data is nutteloos zonder context. “Je kunt alles verzamelen wat los en vast zit, maar als je het verhaal erachter niet kent, blijft het dood materiaal.” Dat zinnetje is sindsdien haar loopmantra. Het verklaart waarom ze zo vaak gezien wordt als vertaler: van technische taal naar Jip-en-Janneke, van ruwe cijfers naar begrijpelijke stuurinformatie, van losse acties naar een samenhangend verhaal waar bestuurders wél op kunnen beslissen.

Christel is analytisch ingesteld en haar finance-achtergrond helpt maar even belangrijk is haar menselijke antenne. “Stakeholders leveren altijd ‘nice to haves’ aan. Dan moet je durven zeggen: dit is de scope, de rest kan misschien later. Je bent pas echt van waarde als je sparringpartner durft te zijn.” En ja, er zit een gezonde portie controlefreak in. Niet in de zin van micromanagen, wel in de zin van grip op het geheel: “Het project zelf is zelden complex; het landschap eromheen is dat wél. Interne en externe klanten, B2B en B2C, techniek en marketing, belangen die soms botsen — dáár zit de puzzel.” Ze vraagt dóór, altijd. Geen domme vragen. Liever vijf keer checken dan één keer aannemen en later brandjes blussen.

Wat er gebeurt als er géén PMO is, heeft ze ook vaak genoeg gezien. Sturing en documentatie ontbreekt, status is vaag, verwachtingen lopen uiteen. “Ik heb projecten overgenomen waar ik eerst maanden nodig had om alleen al de procesgang terug op poten te zetten. Pas dán kun je sturen.” Die ervaring kleurt haar nuchtere toon. PMO is niet “vergaderen, verslagen en een grafiekje.” PMO is de lijmlaag die strategische intentie, uitvoering en verantwoording bij elkaar houdt. De rol is daardoor zichtbaar verschoven: minder uitvoerend, meer adviserend. Bij Christel betekende het soms zelfs: gewoon het project zelf managen als er niemand anders is. Niet omdat titels er niet toe doen, maar omdat voortgang en verantwoordelijkheid dat wel doen.

In het gesprek duiken we breder het vak in. Wat zij in haar loopbaan ziet, past bij de internationale beweging. In veel landen staat PMO niet aan de zijkant, maar centraal: het borgt standaarden, beheert het portfolio en weegt prioriteiten. De PMO-functie fungeert er als ruggengraat van veranderwerk, boven individuele projecten en vaak ook boven programma’s. Christel herkent dat: “De laatste jaren trek ik naar strategische PMO en portfolio. Dáár zie je de koppeling tussen projecten en bedrijfsstrategie. Dat is waar ik energie van krijg.” Het sluit aan bij een trend die ook in Nederland steeds normaler wordt: PMO als besluitondersteuner en kwaliteitsbewaker, niet als notulist.

Die professionaliseringsslag zie je in het instrumentarium. Christel ziet hoe dashboards en datagedreven werken de norm worden. “Power BI, hybride methodieken, steeds meer integratie tussen tooling en governance. Als PMO moet je data kunnen lezen én duiden. Anders word je ingehaald door de snelheid.” Haar advies aan haar jongere zelf (en aan elke starter) is dan ook glashelder: verdiep je vroeg in data en technologie, zoek een coach, en blijf oefenen met vertalen tussen werelden. Dat laatste is misschien wel hét kenmerk van een top-PMO: kunnen schakelen in informatiedichtheid. De techlead wil detail, de bestuurder wil richting, de eindgebruiker wil duidelijkheid. Je zegt niet overal hetzelfde maar vertelt wel overal hetzelfde verhaal, maar in de taal die daar werkt.

Er mag ook gelachen worden. Wanneer we het hebben over “controlfreak zijn” knipoogt ze: “Ik noem het liever kwaliteitsliefhebber.” Het is het type opmerking dat haar siert: scherp, maar vriendelijk. Precies die toon maakt dat teams haar opzoeken. Ze is niet alleen de procespolitie, ze is ook degene die voorkomt dat de volgende sprint knelt, die het risicologboek écht helpt leven, die een planningsmeeting niet eindeloos laat uitwaaieren. Kleine dingen, groot effect.

Een ander punt dat ze treffend benoemt: PMO is soms een eenzaam beroep. In veel organisaties is er één PMO’er in een team vol specialisten. Daarom zoekt ze actief naar netwerken, vakgenoten, plekken om ervaringen te delen. Niet uit nostalgie, maar uit vakmanschap: kennis wil stromen. En dat is nodig ook, want buiten de inhoud schuurt de context soms. Als zelfstandige ziet ze hoe organisaties huiverig zijn geworden door onduidelijke regels en risico’s. “Projecten hebben een begin en een eind, tijdelijke inzet hoort erbij. Toch wordt bij voorbaat ‘geen zzp’ers’ geroepen. Jammer, maar het scherpt ook je ondernemerschap: meerdere opdrachten, risico’s spreiden, echt toegevoegde waarde leveren.” Ze zegt het zonder bitterheid, eerder als sport. Het maakt haar tot professional en ondernemer pur sang. Het type dat kwaliteit komt brengen, dit borgt en de organisatie verder brengt.

Christels verhaal zegt iets groters over PMO vandaag. Het vak is volwassen aan het worden. Niet door meer sjablonen of strakkere rapportages, maar door betere vragen, steviger posities en zichtbare impact. Waar het ooit “u vraagt, wij draaien” was, is het nu “samen scherp krijgen wat er echt nodig is.” Waar projecten vroeger eilandjes waren, legt PMO nu de brug naar strategie: waarom doen we dit, wat laten we dan liggen, hoe meten we of het werkt. En internationaal gezien groeit juist die rol: standaardisatie, portfolio-balans, lessons learned die écht landen, en besluitvorming die niet leunt op buikgevoel maar op heldere, menselijk uitgelegde data.

Aan het eind van ons gesprek vat ze het zelf het beste samen: “Je kunt elk rapport invullen, elk dashboard vullen, maar zonder het verhaal erachter stuur je op ruis. Mijn werk is zorgen dat het verhaal klopt. Voor het team, de stakeholders en de organisatie.” Ze zegt het rustig, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Misschien is dat wel de kern van haar kracht: nuchterheid die scherp maakt, empathie die verbindt, en discipline die projecten daadwerkelijk verder brengt.

Christel Lohuis is de PMO die je erbij wilt als het spannend wordt: degene die met twee voeten in de klei staat, met het hoofd boven het maaiveld uit, en met precies genoeg humor om de druk te breken. “Ik ben per ongeluk in dit vak gerold,” lacht ze. “En ik ben nooit meer weggegaan.” Dat is niet toevallig. Dat is vakmanschap dat zijn plek heeft gevonden.